Khái niệm "tâm hồn" của Jung

Tâm hồn (Soul). Một mặc/phức cảm chức năng trong tâm thức. (Xem thêm mục từ Eros, Logos và soul-image.)

Khi Jung thường sử dụng từ “tâm hồn” theo sắc thái ý nghĩa thần học truyền thống, ông rất nghiêm cẩn giới hạn sắc thái ý nghĩa tâm lý của từ này.

Trong khi nghiên cứu tìm hiểu cấu trúc vô thức, tôi đã buộc phải phân biệt về mặt khái niệm giữa “tâm hồn” và “tâm thức” (psyche). Tôi hiểu “tâm thức” như là tổng thể tất cả những quá trình tâm lý, ý thức cũng như vô thức. Mặt khác, tôi hiểu “tâm hồn” như là một mặc/phức cảm chức năng được phân định rõ ràng, có lẽ “nhân cách” (personality) là từ hay nhất để diễn tả nó. [Definitions," CW 6, par. 797]

Với cách hiểu như vậy, Jung phác thảo phần nào những biểu hiện của tâm hồn qua các thuật ngữ linh âm (anima)/linh dương (anumus) và mặt nạ (persona). Trong những trước tác sau này về đề tài chuyển dịch, được bổ trợ bằng những nghiên cứu về tiến trình luyện kim – Jung thấy nó tương đồng về mặt tâm lý với tiến trình trưởng thành – ông đã nói chi tiết hơn [về khái niệm này]. 

Khi hướng về phía ý thức tự thân (ego-consciousness) trong tiến trình trưởng thành, “tâm hồn” mang tính nữ nơi người nam và mang tính nam nơi người nữ. Linh âm thì muốn người nam hòa giải và hợp nhất; linh âm thì muốn người nữ nhận thức và biện biệt (phân biệt).

Daryl Sharp, Jung Lexicon, Soul
Đỗ Hoàng Tùng dịch