Friday, December 12, 2014

Phụ nữ với loài mèo: Tương đồng và phóng chiếu


"Người đàn bà với con mèo" (1908) - Kees van Dongen
1.

Một điều mà người ta có thể dễ dàng nhận thấy là, có nhiều điểm tương đồng giữa phụ nữ và mèo. Mà con người ta thường thích những gì giống mình. Nên phụ nữ thích nuôi mèo (đôi khi còn tự gọi mình là mèo!) là chuyện không có gì khó hiểu cả!

2.

Ở mèo - từ ánh mắt tinh quái, bộ lông mượt mà đến dáng đi khoan thai, chậm rãi.... - tất cả tạo lên một vẻ đẹp đầy tự tin, cuốn hút. Đó chính là những nét đẹp mà phụ nữ nào cũng đều khát khao có được. Họ ngưỡng mộ loài vật này, bởi trên bề mặt ý thức, họ còn chưa nhận diện ra những phẩm chất ấy nơi mình. 

3.

“Lũ mèo lười biếng, chúng chỉ thích ăn ngon và kiếm chỗ ấm trong phòng để nằm ì ra đấy,” người ta hay nói vậy. Trong những ngày đông giá lạnh, phụ nữ cũng muốn được nũng nịu, làm biếng như những chú mèo: nằm cuộn mình trong chăn ấm và có người mang vào tận giường bữa điểm tâm.

Khi không ai động đến thì mèo ta tỏ ra rất hiền lành, nhưng khi ta làm điều gì trái ý nó, thì ngay lập tức nó sẽ dùng những móng vuốt sắc nhọn để tung ra những đòn “sát thương”. Phụ nữ cũng thường có điệu bộ và lối phản ứng hệt như vậy. 

4.

Tiếng kêu gọi bạn tình não nề của những nàng mèo cái khi vào thời kỳ động dục có lẽ đã để lại ấn tượng không ít người trong những đêm mất ngủ. Không giống như loài mèo, phụ nữ có cách khêu gợi bạn tình theo một thể cách biểu lộ khác: thông qua cách trang điểm và ăn mặc. 

Bản năng tính dục mạnh mẽ nơi loài vật này là điều ai cũng thấy. Theo các nhà nghiên cứu, nếu được tự do, một mèo cái có thể có sinh từ 3 đến 7 mèo con trong mỗi 4 tháng. Giống như loài mèo, bản năng tính dục ở phụ nữ cũng vô cùng mạnh mẽ, nhưng vì những định kiến ăn sâu bám rễ vào trong vô thức từ nghìn đời, họ luôn tự/bị bắt buộc phải kim nén, tiết chế bản thân. Chỉ cho đến thời đại hiện nay, phụ nữ mới được tự do bộc lộ mình hơn. 

5.

Trên bề mặt ý thức, để hòa nhập trong đời sống xã hội, người phụ nữ phải đeo cái mặt nạ (persona) của một người trưởng thành. Nhưng thực ra, trong tâm hồn họ vẫn luôn có một cô bé ngây thơ, mỏng manh, hay hờn hay dỗi (inner child). Vì cái tiểu nhân cách này (subpersonality) đôi khi không được cái tôi bận rộn với cuộc đời ngó ngàng tới, sẽ bị chìm sâu vào trong bóng tối vô thức. 

Khi một tiểu nhân cách bị lãng quên như thế, nó không an phận chịu đựng, mà thường tìm cách dành lại sự quan tâm của ý thức bằng cách phóng chiếu (project) lên một đối tượng phù hợp ở ngoại giới. Loài mèo chính là đối tượng mà cái phần cảm tính, dễ tổn thương nhất trong người phụ nữ phóng chiếu vào. Tức là, sự dễ thương mà họ nhìn thấy nơi mèo yêu quý, phản chiếu chính sự dễ thương nơi mình. Khi ôm ấp, vỗ về mèo, thì thực ra, một cách gián tiếp họ đang quan tâm, an ủi cái tiểu nhân cách mỏng manh trong sâu thẳm tâm hồn mình. Để có được cân bằng và lành mạnh trong hệ tâm lý, sự yêu quý dành cho loài mèo nên được "thu về", để dành cho "chú mèo bên trong" tâm hồn mình.

6.

Với dáng vẻ trầm tĩnh, từng bước chân đều thể hiện sự tỉnh thức trọn vẹn trước thực tại hiện tiền, loài mèo biểu trưng cho một sinh vật có trực giác tâm linh mạnh mẽ, hay thậm chí hơn thế. Theo kinh đển đạo Phật, thì cùng với rắn, mèo là loài duy nhất dửng dưng trước cái chết của đức Phật. Với thái độ không động tâm ấy, có quan điểm cho rằng loài mèo đã đạt tới tuệ giác siêu việt. Ta cũng có thể tìm thấy những phẩm chất kể trên ở phụ nữ. 

Có một số hiếm hoi những người phụ nữ đã đi qua đau khổ và biết dùng chính nỗi khổ đau ấy để làm động lực để đi vào trong sâu thăm tâm hồn mình. Họ đã biến hạt mầm khổ đau thành trái ngọt minh triết. Khi tiếp xúc với những người như thế, ta cảm nhận được từ ánh mắt tới phong thái của họ toát ra chiều sâu của sự từng trải, sự bao dung và sự hiểu biết.

Đỗ Hoàng Tùng

No comments:

Post a Comment